Informacja Związków na temat podwyżek wynagrodzeń

Szanowni Państwo,

w związku z przedłużającymi się negocjacjami dot. porozumienia między Związkami działającymi na Uniwersytecie Śląskim a władzami rektorskimi na temat zasad podziału dodatkowej subwencji przeznaczonej dla osób pracujących na Uniwersytecie Śląskim, przedstawiamy wspólne stanowisko NSZZ „Solidarność” i Związku Nauczycielstwa Polskiego w odniesieniu zarówno do negocjacji, jak i do listu JM Rektora.

1. Zwiększenie wynagrodzeń wynikające z przepisów nadrzędnych — wzrost wysokości minimalnego wynagrodzenia od 1 stycznia 2024 r.

Nie ulega wątpliwości zasadność (a właściwie konieczność) podwyżek związanych z wyrównaniem pensji (zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dn. 14 września 2023 r.), tj. wyrównanie pensji do wysokości minimalnego wynagrodzenia, czyli do 4242 zł. Z danych udostępnionych w liście JM Rektora wynika, że aż 19,3 % osób pracujących na Uniwersytecie Śląskim otrzymuje minimalne wynagrodzenie.

2. Zwiększenie wynagrodzeń wynikające z przepisów nadrzędnych – wzrost wysokości minimalnego wynagrodzenia zasadniczego profesora

Jak wynika z listu JM Rektora, wyrównanie zwiększające pensje grupy NA do wysokości minimalnych wynagrodzeń (czyli minimalnego progu) wskazanych w Rozporządzeniu Ministra Nauki z dn. 15 lutego 2024 r. nie wymagało odrębnych ustaleń ze związkami i zostało już wypłacone. Natomiast negocjacjom podlega rozdysponowanie pozostałych środków otrzymanych przez Uniwersytet Śląski.

3. Dodatkowe zwiększenie wynagrodzeń w 2024 r. – trwają rozmowy

Trwają rozmowy przedstawicieli związków zawodowych dotyczące podziału środków dodatkowych. Niestety, do tej pory nie udało się dojść do porozumienia. W swoim liście JM Rektor nie przedstawił społeczności propozycji NSZZ „Solidarność” i ZNP.

Związki zawodowe spotkały się z JM Rektorem trzykrotnie: 4, 11 i 13 marca b.r. Pierwszą propozycję (która w tabeli przesłanej społeczności przez JM Rektora nazwana jest „wariantem III”) przedstawiono związkom na 1 godzinę przed spotkaniem. Propozycja ta dotyczyła podziału środków w następujący sposób:

30% od pensji z 31 grudnia 2023 dla NA,

20% od pensji z 31 grudnia dla NNA,

Podwyższenie dodatków funkcyjnych o 35%

Pozostawienie w dyspozycji JM Rektora 4 795 000,00zł (tzw. duże brutto) – to kwota z tabeli (wariant III, p. c) pomniejszona o kwotę przeznaczoną na podwyższenie dodatków funkcyjnych o 35%, co w tabeli nie zostało literalnie wykazane).

Związki poprosiły o kwotowy rozkład dodatków funkcyjnych w Uniwersytecie celem poznania problemu niskich dodatków funkcyjnych – np. liczby osób otrzymujących najniższe dodatki, niezmieniane od dłuższego czasu. Władze rektorskie stwierdziły, że informacje te nie dadzą nam szerszego obrazu problemu. Z tego powodu związki nie zgodziły się na podniesienie dodatków funkcyjnych (w sposób jednolity dla dodatków nadmiernie niskich i wysokich), gdyż uznają za najistotniejszą potrzebę podniesienia płac pracowników najniżej uposażonych i uważają, że brak jest przejrzystego obrazu związanego z niskimi i nieniskimi dodatkami funkcyjnymi. W związku z powyższym zaproponowano solidarne i równe traktowanie wszystkich pracowników, co miałoby prowadzić do podniesienia płac w grupie NNA także o 30% w stosunku do płacy z 31 grudnia 2023. Przyjęcie takiej opcji powodowałoby także brak kwoty pozostawionej do dyspozycji JM Rektora.

Władze rektorskie nie wyraziły zgody na takie rozwiązanie, argumentując swoje stanowisko brakiem środków (ok. 7 mln zł) w budżecie uczelni. Wobec tego strona związkowa poprosiła o kalkulację podwyżek w relacji 25%/30% odpowiednio dla pracowników NNA i NA, aby móc ustosunkować się do sugestii władz. Niestety kalkulacji tej nie otrzymaliśmy do chwili obecnej.

W trakcie przerwy w negocjacjach przesłano do członków Związków otwartą ankietę zawierającą dwa pytania „Czy jesteś pracownikiem z grupy NA czy NNA?” oraz drugie pytanie pozwalające wybrać jedną ze wskazanych poniżej możliwości.

W ankiecie, w której udział wzięło 767 pracowników i pracowniczek Uniwersytetu Śląskiego (w tym 178 NA i 589 NNA). Na pytanie: „Co należałoby zrobić ze środkami pozostałymi po wyliczeniu wzrostu pensji zasadniczej w wysokości 30% dla NA i 20% dla NNA od pensji grudniowej 2023 roku?” możliwe były dwie odpowiedzi:

1. Pozostawić środki (w wysokości ok. 6 000 000 zł) w gestii Rektora. Zostałyby one przeznaczone na awanse dla wybranych pracowników z grupy NNA i NA.

2. Przeznaczyć je na podniesienie wynagrodzenia wszystkim pracownikom z grupy NNA z 20% do 25% pensji zasadniczej liczonej na grudzień 2023. To w niektórych przypadkach pozwoli otrzymać niektórym pracownikom NNA wynagrodzenie zaledwie o 5% wyższe od najniższej krajowej w 2024 roku.

Za pierwszą możliwością zagłosowało 68 osób (poniżej 9%), za drugą — aż 699 osób (91%) – czyli co najmniej setka NA.

Wyniki ankiety są więc jednoznaczne. Po przeprowadzeniu rozmów z zarządami, Związki były gotowe do kolejnego spotkania, by przedstawić jednoznaczne stanowisko środowiska.

Na kolejnym spotkaniu (tj. 11 marca) przedstawione zostały wyniki ankiety. Zarzucono Związkom, iż ankietowani byli tylko członkowie związków (nie jest to wszakże zarzut zasadny, gdyż członkowie Związków w liczbie 700 osób są reprezentatywną grupą przedstawicielską pracowników żywotnie zainteresowanych kwestiami zarobków). Zaproponowaliśmy jednak, że gdy tylko uzyskamy zgodę JM Rektora, jesteśmy gotowi rozesłać ankietę wszystkim pracownikom uczelni. Dalszy problem poszerzonej ankietyzacji nie został podjęty przez stronę pracodawcy.

Rozmowy w trakcie spotkania skupiły się na różnych propozycjach różnicowania zarobków w uczelni, ze skupieniem uwagi m.in. na niskich zarobkach np. w grupie NA na stanowisku asystenta. Władze rektorskie przyjęły z zadowoleniem pomysł Związków wsparcia tej grupy, jednocześnie proponując również udzielenie najniższych podwyżek (opierających się na regulacji płac do minimum zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dn. 14 września 2023 r.) grupie pracowników obsługi.

Władze rektorskie zaproponowały włączenie puli przeznaczonej na dodatki funkcyjne w pierwszym projekcie porozumienia, do kwoty pozostawionej do dyspozycji JM Rektora, zwiększając tym samym tę kwotę do wartości 6 671 800,00zł. Stanowisko związków było nadal jednoznaczne, opowiadające się za tym, iż całą pulę środków należy przeznaczyć na podwyżki płac wszystkich pracowników, proponując ponownie podział 25%/30%. W trakcie rozmów pojawiła się propozycja, by podział ten zmienić na relację 23%/30%, pozostawiając pozostałe środki na awanse i podwyżki. Strona Pracodawcy stwierdziła, że pozostałe środki byłyby za małe dla dokonania „ręcznych” przesunięć zwiększeń zarobków w grupach pracowniczych. Związki cały czas stoją na stanowisku, że podwyżki powinny wspierać wszystkie grupy pracowników w Uniwersytecie. Związki ponownie poprosiły o wyliczenia podwyżek w relacji 25%/30%. Władze rektorskie poprosiły o możliwość podpisania częściowego (i tymczasowego) porozumienia pozwalającego na wypłatę podwyżek w relacji 20%/30%, jednak reprezentanci Związków stwierdzili, że nie uzyskali mandatu do podejmowania takich decyzji od zarządów związków.

Związki postanowiły poprosić o przerwę, w celu otrzymania właściwych wyliczeń ze strony pracodawcy (np. rozkładu płac w konkretnych grupach pracowników NNA) i przeprowadzenia konsultacji ze środowiskiem w tej kwestii. Kolejne spotkanie zaplanowano na środę 13 marca b.r.

W dniu 12 marca w godzinach późno popołudniowych, strona związkowa otrzymała zupełnie nową propozycję ze strony pracodawcy. Projekt ten zakładał podwyżki w relacji 20%/30% przy założeniu, że do podwyżek nie zostaje włączona regulacja płac „do minimum” i osoby otrzymujące pensję minimalną na dzień 1 stycznia 2024 otrzymać mają 20 lub 21% procent podwyżki w grupie NNA i 31% podwyżki w grupie NA w stosunku do pensji z 1 stycznia 2024. Pozostali pracownicy otrzymać mieli podwyżki w wysokości 20 lub 21% w grupie NNA i 31% w grupie NA w stosunku do pensji z 31 grudnia 2023. Ponadto projekt ten wymieniał grupy pracownicze nieznane związkom i niewystępujące w Uniwersytecie, wyłączał ponownie grupę pracowników obsługi z dodatkowego 1% podwyżki. Wyłączona z dodatkowego 1% podwyżki miała zostać także „kadra zarządzająca procesami administracyjnymi”. Nie przedstawiono w ww. projekcie wyliczeń kwot przeznaczonych na podwyżki.

13 marca przedstawiciele związków udali się na zaplanowane spotkanie z wieloma pytaniami dotyczącymi nowego porozumienia. JM Rektor przedstawił założenia projektu, informując stronę związkową, iż w celu przeprowadzenia podwyżek zgodnie z tym projektem rozdysponowana zostanie cała kwota podwyższająca subwencję oraz dołożone zostanie z puli Rektora ok. 300 000zł. Związki z zadowoleniem przyjęły informację, iż postulat przeznaczenia całej kwoty na podwyżki został spełniony oraz fakt, że JM Rektor znalazł dodatkowe środki. Zastrzeżenia budził fakt wyłączenia grupy pracowników obsługi z udzielenia dodatkowego 1% podwyżek oraz ryzyko dużego „spłaszczenia” płac pomiędzy pracownikami w niższych progach uposażenia.

Jednocześnie pojawiła się zmieniona wersja propozycji porozumienia (dalej wyłączająca pracowników obsługi z dodatkowego 1% podwyżek oraz wyjaśniająca sformułowanie „kadra zarządzająca procesami administracyjnymi”, tj. „Kanclerza, kwestora, dyrektorów oraz ich zastępców”).  W związku z tym strona związkowa poprosiła o symulację rozkładu płac po przeprowadzeniu podwyżek zgodnie z przedstawionym projektem, jednak z włączeniem pracowników obsługi do grupy uprawnionej do 21% podwyżki. W trakcie rozmów pojawiła się kolejna zmodyfikowana możliwość porozumienia, wykorzystująca całą pulę subwencji na podniesienie uposażeń. Propozycja ta zakładała podział 22%/32% odpowiednio dla NNA i NA w stosunku do płacy z 31 grudnia 2023. Propozycja ta pozwala na zwiększenie zróżnicowania płac między poszczególnymi pracownikami, wadą tej propozycji jest mniejsze wsparcie pracowników najniżej uposażonych.

Ponieważ na spotkaniu pojawiła się kolejna nowa propozycja oraz odpowiedziano związkom na pytania związane z projektem porozumienia przesłanym nam 12 marca, strona związkowa poprosiła o przerwę w spotkaniu i dostarczenia symulacji, o których była mowa w trakcie spotkania, celem konsultacji z zarządami. Kolejny termin spotkania wyznaczono na piątek 15 marca. Związki w trybie natychmiastowym przedstawiły projekt porozumienia oraz drugą propozycję (22/32%) swoim zarządom. Stwierdzono jednoznacznie, że obie propozycje mają zarówno swoje negatywne strony (np. spłaszczenie płac w przypadku projektu porozumienia czy też mniejsze podwyżki dla najmniej zarabiających w propozycji 22/32%), jak i pozytywne (większe uposażenie dla osób najmniej zarabiających w przypadku projektu porozumienia oraz większe zróżnicowanie płac w przypadku propozycji 22/32%). W związku z wagą problemu i brakiem informacji dot. np. rozkładu płac w grudniu 2023, z której można by wywnioskować, jak rozległy będzie problem spłaszczenia płac w Uniwersytecie, co mogłoby spotkać się z niezadowoleniem części pracowników, związki poprosiły o przesunięcie spotkania na 22 marca br. celem przeprowadzenia analiz w społeczności akademickiej oraz analiz związanych z oczekiwanymi symulacjami i danymi dot. zarobków.

W dniu 14 marca ok. godz. 12.00 związki otrzymały pewne kalkulacje dotyczące kwot przeznaczonych na poszczególne warianty podwyżek (Podwyżka 30% (NA) i 20% (NNA) w stosunku do stanu na 31.12.2023, Podwyżka 31% (NA) i 21% (NNA – z wyłączeniami) w stosunku do stanu po regulacji wynagrodzeń do minimalnego wynagrodzenia na dzień 01.01.2024, Podwyżka 31% (NA) i 21% (NNA – bez wyłączeń) w stosunku do stanu po regulacji wynagrodzeń do minimalnego wynagrodzenia na 01.01.2024 (nie wiadomo bez jakich wyłączeń przeprowadzono obliczenia – czy tylko pracowników obsługi czy także „kadry zarządzającej procesami administracyjnymi”), Podwyżka 32% (NA) i 22% (NNA) w stosunku do stanu na 31.12.2023, oraz porównanie 3 wariantów podwyżek, które to porównawcze kalkulacje zostało przesłane Państwu w mailu JM Rektora. Informacje te nie zawierały danych, o które związki prosiły w trakcie spotkania 13 marca.

Niedługo później JM Rektor przesłał społeczności informację dot. procesu negocjacji, przedstawiającą problem negocjacyjny tylko ze strony i punktu widzenia pracodawcy. W opinii związków, przedstawienie w taki sposób propozycji podwyżek może doprowadzić do niepotrzebnej antagonizacji pomiędzy poszczególnymi grupami pracowniczymi oraz pomiędzy poszczególnymi pracownikami. Związki zawodowe nie wyrażają zgody na dalsze pogłębianie podziałów między poszczególnymi grupami pracowniczymi.

Obecnie propozycje NSZZ „Solidarność” i ZNP dotyczą:

• zwiększenia podwyżek grupy NNA o co najmniej 25% wynagrodzenia z 31 grudnia 2023
• przeznaczenia środków, które władze rektorskie chciały rozdysponować na awanse (6 671 800 zł), na zwiększenie pensji pracowników — zgodnie z wynikami ankiety przeprowadzonej wśród członków związków,
• przeznaczenie części środków własnych Uniwersytety Śląskiego na zwiększenie płac pracowników.

JM Rektor w liście zrzuca odpowiedzialność na przedłużające się negocjacje płacowe na związki, tymczasem termin zaproponowany przez związki zawodowe wynika z konieczności konsultacji postulatów z członkami związków.

Przypomnijmy, że dotychczas poza rozmowami z członkami związków przeprowadzono także ankietę, w której udział wzięło 767 pracowników i pracowniczek Uniwersytetu Śląskiego (w tym 178 NA i 589 NNA). Na pytanie: „Co należałoby zrobić ze środkami pozostałymi po wyliczeniu wzrostu pensji zasadniczej w wysokości 30% dla NA i 20% dla NNA od pensji grudniowej 2023 roku?” możliwe były dwie odpowiedzi:

1. Pozostawić środki (w wysokości ok. 6 000 000 zł) w gestii Rektora. Zostałyby one przeznaczone na awanse dla wybranych pracowników z grupy NNA i NA.

2. Przeznaczyć je na podniesienie wynagrodzenia wszystkim pracownikom z grupy NNA z 20% do 25% pensji zasadniczej liczonej na grudzień 2023. To w niektórych przypadkach pozwoli otrzymać niektórym pracownikom NNA wynagrodzenie zaledwie o 5% wyższe od najniższej krajowej w 2024 roku.

Za pierwszą możliwością zagłosowało 68 osób (poniżej 9%), za drugą — aż 699 osób (91%).

Uznając wyniki ankiety za zobowiązujące, stanowisko drugie przedstawiliśmy władzom rektorskim. Natomiast na tę propozycję władze nie przystają.

Dodatkowo związki nie otrzymały obiecanych przez władze rektorskie dokumentów pokazujących w transparentny sposób wyliczenia i symulacji rozkładu zarobków pośród pracowników po wprowadzeniu proponowanych podwyżek wg projektu porozumienia przedstawionego w wersji z dnia 13. marca. Bez tych dokumentów nie jest możliwe wypracowanie stanowiska związków. Jednocześnie NSZZ „Solidarność” i ZNP nie ma nic przeciwko udostępnieniu takich dokumentów wszystkim pracownikom, ponieważ zależy nam na transparentności finansów i przejrzystości działania władz rektorskich.

Naciski na związki oraz zrzucanie na nie, odpowiedzialności za przedłużające się negocjacje uznajemy za niewłaściwe. Związki zawodowe mają na celu zadbanie o to, by interesy żadnego z pracowników nie zostały naruszone w trakcie prowadzenia negocjacji płacowych, a wynik tych negocjacji był najkorzystniejszy dla wszystkich. Jednocześnie wywieranie presji w okresie prowadzonej kampanii wyborczej uznać należy za jej element, na co związki nie mogą się zgodzić. Dokładamy wszelkich starań, by nie wskazywać żadnego kandydata czy kandydatki jako faworyta związków zawodowych – nie taka jest rola związków w Uniwersytecie. Tym samym zwracamy się do władz rektorskich, by nie wykorzystywać faktu negocjacji płac w kampanii wyborczej. Decyzje związane z podwyżkami wymagają szczególnej ostrożności, ponieważ dotyczą jakości życia pracowników uczelni, w szczególności tych ponad 1150 pracowników zarabiających poniżej/do 5000 zł brutto.

Pragniemy ponownie przypomnieć o możliwości przeprowadzenia ankiety wśród wszystkich pracowników – umożliwi to uzyskanie jednoznacznej odpowiedzi w kwestii preferowanego sposobu podwyższenia płac w Uniwersytecie Śląskim z zachowaniem wszelkich demokratycznych standardów.

W związku z przedstawionym stanowiskiem, po przeprowadzeniu niezbędnych konsultacji i otrzymaniu niezbędnych informacji ze strony pracodawcy, Związki gotowe są do podjęcia dalszych, niecierpiących zwłoki negocjacji.